Het Nibud heeft de geplande huurtoeslagwijzigingen doorgerekend, en de uitkomsten liegen er niet om. Het plan om te gaan werken met een 'normhuur' in plaats van huurtoeslag te berekenen op basis van de echte huur die een huurder betaalt, pakt voor de meeste huurders erg slecht uit.

De Woonbond ziet in de berekeningen een bevestiging dat de normhuur van tafel moet. 

Meer huurders die niet rondkomen

Volgens de berekeningen van het Nibud gaan huurders er gemiddeld drie tientjes per maand op achteruit met de plannen van het kabinet. Twee derde van de huurders is slechter uit. Het aantal huurtoeslagontvangers dat niet rond kan komen, neemt toe tot 64 procent. 

Veel kritiek

Nu ook het Nibud het kabinet aanraadt de normhuur niet door te voeren, wordt de roep tegen de wijziging wel erg luid. Eerder riepen de Woonbond, Aedes en VNG al op de wijziging niet door te zetten. Op de internetconsultatie over de hervorming van de huurtoeslag kwamen 300, bijna allemaal negatieve, reacties.

Bron: WoonBond 

Stappen de goede kant op, maar meer nodig - De Woonbond ziet dat er stappen de goede kant op worden gezet in de begroting. Toch is er meer nodig om de inkomens te verhogen, is er een blinde vlek voor met name de betaalbaarheid voor huurders in de commerciële sector, en moeten de slechtste woningen met enkelglas zo snel mogelijk worden aangepakt nu de energieprijzen zo hoog zijn. 

De Woonbond vindt het goed dat het Kabinet dit jaar nog zorgt voor compensatie voor energieprijsstijgingen. Veel huurders in een onzuinige woning kunnen moeilijk meer besparen. Voor hun zijn de gestegen prijzen een groot probleem. Vooral in de huursector was energiearmoede al een groot probleem voor de hoge recente prijsstijgingen. De Woonbond maakt zich ernstige zorgen over huurders die de energierekening niet kunnen betalen of huurders die uit angst voor te hoge stookkosten in de kou zitten. Het beloofde prijsplafond kan hier zorgen voor meer lucht, maar de gekozen prijsniveaus laten toch nog te hoge stijgingen van de energierekening toe.

Huurverlaging

De maatregelen voor het komend jaar bieden een gemengd beeld. Wat betreft de plannen voor volgend jaar is de Woonbond blij dat de huurverlaging voor een half miljoen huishoudens met een laag inkomen die huren bij een woningcorporatie, een jaar is vervroegd. Hier heeft de huurdersorganisatie ook voor gepleit. Deze huurverlaging gaat nu in 2023 in, in plaats van 2024. De huurtoeslag die hiermee wordt bespaard, wordt gebruikt om te zorgen dat huurders meer huurtoeslag krijgen. Dat is een goede stap. Wel vindt de bond dat de huurverlaging ook voor lage inkomens in de commerciële huursector moet gaan gelden. Ook is er meer koopkrachtcompensatie nodig. Bijvoorbeeld door het minimumloon verder te verhogen, en meer geld naar de huur- en zorgtoeslag te laten vloeien.  

Als het aan de Woonbond ligt stopt de inzet van tijdelijke huurcontracten. “Geen enkele huurder wil een tijdelijk contract. De behoefte aan tijdelijkheid ligt bij de verhuurder.” Woonbonddirecteur Zeno Winkels sprak op 13 september tijdens het Ronde Tafelgesprek over tijdelijke huurcontracten in de Tweede Kamer.

De reguliere tijdelijke contracten werden in 2016 ingevoerd met als doel het woningaanbod te vergroten. UvA-onderzoeker Carla Huisman concludeert dat dat niet is gelukt. “Het [de invoer van tijdelijke contracten] heeft niet gezorgd voor meer woningen, wel voor meer onzekerheid... Het doel is dus niet gehaald, maar er zijn wel veel schadelijke neveneffecten.”

Schadelijke neveneffecten

Van meer woononzekerheid en stress, tot een hoge huur, een vergrote kans op oplichting en intimidatie, verschaling van huurdersrechten en teruglopende leefbaarheid in kwetsbare wijken. Ook onderzoek van Companen, dat in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is uitgevoerd, toont de negatieve effecten van de tijdelijke huurcontracten aan. Terwijl een toename van het woningaanbod níet kan worden aangetoond. “Mijns inziens is het gek dat we hier überhaupt nog over moeten vergaderen,” zegt Zeno Winkels nadat de onderzoekers aan het woord zijn geweest.

Omdat de prijzen voor gas en stroom blijven stijgen, heeft de overheid de energietoeslag opnieuw verhoogd: van €800 naar €1.300. Eerder was de toeslag al verhoogd van €200 naar €800. De toeslag is bedoeld voor mensen met een laag inkomen.

De gemeente keert de energietoeslag uit. Mensen met een uitkering via de gemeente (zoals bijstand of IOAW, IOAZ of Bbz) krijgen de verhoging van de toeslag automatisch. Mensen die al energietoeslag bij hun gemeente hebben aangevraagd of ontvangen, hoeven geen nieuwe aanvraag te doen. Mensen met een laag inkomen die nog geen energietoeslag hebben aangevraagd, kunnen dat alsnog doen bij hun gemeente.

Richtlijn en eigen regels

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben voor de gemeenten een landelijke richtlijn opgesteld, waarmee een uniforme uitvoering van de energietoeslag wordt gestimuleerd. De Woonbond krijgt echter signalen dat het niet in elke gemeente even makkelijk is om energietoeslag aan te vragen. Bovendien zijn gemeenten vrij om hun eigen regels op te stellen voor het uitkeren van de energietoeslag.