Als het aan de Woonbond ligt stopt de inzet van tijdelijke huurcontracten. “Geen enkele huurder wil een tijdelijk contract. De behoefte aan tijdelijkheid ligt bij de verhuurder.” Woonbonddirecteur Zeno Winkels sprak op 13 september tijdens het Ronde Tafelgesprek over tijdelijke huurcontracten in de Tweede Kamer.

De reguliere tijdelijke contracten werden in 2016 ingevoerd met als doel het woningaanbod te vergroten. UvA-onderzoeker Carla Huisman concludeert dat dat niet is gelukt. “Het [de invoer van tijdelijke contracten] heeft niet gezorgd voor meer woningen, wel voor meer onzekerheid... Het doel is dus niet gehaald, maar er zijn wel veel schadelijke neveneffecten.”

Schadelijke neveneffecten

Van meer woononzekerheid en stress, tot een hoge huur, een vergrote kans op oplichting en intimidatie, verschaling van huurdersrechten en teruglopende leefbaarheid in kwetsbare wijken. Ook onderzoek van Companen, dat in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is uitgevoerd, toont de negatieve effecten van de tijdelijke huurcontracten aan. Terwijl een toename van het woningaanbod níet kan worden aangetoond. “Mijns inziens is het gek dat we hier überhaupt nog over moeten vergaderen,” zegt Zeno Winkels nadat de onderzoekers aan het woord zijn geweest.

Omdat de prijzen voor gas en stroom blijven stijgen, heeft de overheid de energietoeslag opnieuw verhoogd: van €800 naar €1.300. Eerder was de toeslag al verhoogd van €200 naar €800. De toeslag is bedoeld voor mensen met een laag inkomen.

De gemeente keert de energietoeslag uit. Mensen met een uitkering via de gemeente (zoals bijstand of IOAW, IOAZ of Bbz) krijgen de verhoging van de toeslag automatisch. Mensen die al energietoeslag bij hun gemeente hebben aangevraagd of ontvangen, hoeven geen nieuwe aanvraag te doen. Mensen met een laag inkomen die nog geen energietoeslag hebben aangevraagd, kunnen dat alsnog doen bij hun gemeente.

Richtlijn en eigen regels

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben voor de gemeenten een landelijke richtlijn opgesteld, waarmee een uniforme uitvoering van de energietoeslag wordt gestimuleerd. De Woonbond krijgt echter signalen dat het niet in elke gemeente even makkelijk is om energietoeslag aan te vragen. Bovendien zijn gemeenten vrij om hun eigen regels op te stellen voor het uitkeren van de energietoeslag.

Had je in 2021 recht op huurtoeslag, maar heb je het toen niet aangevraagd? Je hebt nog tot 1 september 2022 om dit alsnog te doen. Daarna ben je te laat. 

Je moet zelf uitvinden of jij in jouw situatie recht hebt op huurtoeslag en je moet de toeslag zelf aanvragen. Het komt dus niet vanzelf naar je toe. Huurtoeslag wordt uitgekeerd door de Belastingdienst. Om te bepalen of je er recht op hebt kijkt de Belastingdienst naar je jaarinkomen, je vermogen op 1 januari, je huurprijs, de samenstelling van je huishouden en je leeftijd. Met de rekenhulp van de Belastingdienst kun je een proefberekening maken over het jaar 2021. 

Meer huurders recht op toeslag

In 2020 kregen ongeveer 115.000 extra huishoudens recht op huurtoeslag, maar er zijn nog altijd huurders die dit niet weten. De reden dat meer mensen recht kregen heeft met de inkomensgrens voor huurtoeslag te maken. Tot en met 2019 was er een ‘harde inkomensgrens’. Als je jaarinkomen boven deze grens lag -al was het maar een paar euro- had je nergens recht meer op. Door de wetswijziging van 2020 is dat veranderd.

Naast de Woonbond, Aedes, de VNG en de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW) hebben ook ouderenbonden (de 'seniorencoalitie' waaronder de ANBO en de KBO-PCOB) en Ieder(in) (netwerk voor mensen met een beperking) zich uitgesproken tegen de voorgestelde wijzigingen van de huurtoeslag. 

Reageren op de consultatie (externe link) kon tot 2 augustus. Ondanks de korte consultatieperiode die ook nog eens in de vakantieperiode valt, zijn er op moment van schrijven al 157 reacties binnen op het wetsvoorstel. Ook tal van individuen en lokale huurders- en bewonersorganisaties hebben kritiek op de wijzigingen ingediend. 

Normhuur in plaats van echte huur

De meest in het oog springende wijziging is de overstap naar een 'normhuur'. Huurtoeslagontvangers krijgen straks geen huurtoeslag meer op basis van de echte huur die ze betalen, maar op basis van een fictieve huur. Voor de meeste huurders ligt die op €520,-. Juist huurders met een hogere huurprijs zijn hier de dupe van. Maar ook de plannen om servicekosten niet langer te compenseren via de huurtoeslag en het verhogen van de eigen bijdrage van huurders komt het kabinet op veel kritiek te staan. Ook deze maatregelen jagen huurders immers op kosten.

Honderdduizenden huurders erop achteruit

Aedes, Woonbond en VNG gaven eerder al aan dat 300.000 hurende huishoudens er door de overstap naar normhuren op achteruit gaan, en dat dit op termijn zelfs op kan lopen tot 700.000 huishoudens.

Kabinet onduidelijk over koopkrachteffecten normhuur

Om de wijziging positiever voor te doen komen, wordt er door het kabinet ook andere wijzigingen meegenomen in de koopkrachteffecten die ze benoemen bij de wetswijziging. Zoals de eenmalige huurverlaging in 2024 en de verhoging van het wettelijk minimumloon. Maar deze wijzigingen staan los van het wel of niet veranderen van de huurtoeslag. Het zou eerlijker zijn om de effecten van de huurtoeslagwijziging op zichzelf te benoemen. Aedes en Woonbond dringen er ook op aan dit voor de behandeling van de wet in de Tweede Kamer wel te doen, in een zogeheten impactanalyse.

Greep uit de reacties: