De kiezer is duidelijk, het roer moet om in het woonbeleid. Dat bleek uit een peiling die de Woonbond liet uitvoeren aan de hand van enkele stellingen. Maar wat vinden de partijen als we kijken naar verkiezingsprogramma’s, antwoorden in kieswijzers én stemmingen over moties na de val van het kabinet?

Huurbevriezing

Stelling: "De huren moeten bevroren worden in 2024."

Maar liefst 70% van de kiezers is voor het bevriezen van de huren. Politieke partijen zijn hierover verdeeld.

• Voor: SP, GroenLinks, BIJ1, Volt, DENK, de PvdA, de PvdD en de PVV.
• Tegen: D66, Nieuw Sociaal Contract, de ChristenUnie, de VVD, de SGP, het CDA, JA21, BVNL, FVD en BBB

Bron: stemmingen motie huurbevriezing bij 24 oktober 2023

Huurprijzen vrije sector

Stelling: "Er moet een wet komen die de maximale huurprijzen in de vrije sector vastlegt."

Van de kiezers wil 77 procent dat er een wettelijke maximale huurprijs komt voor de vrije sector. Enkele politieke partijen zijn hier tegen.

• Voor: SP, GroenLinks, PvdA, CDA, ChristenUnie, Nieuw Sociaal Contract,
• Tegen: BBB, VVD, BVNL

Bron: stemmingen moties 24 oktober 2023 en verkiezingsprogramma's 

Verkoop sociale huur

Meerdere moties en amendementen om de enorme huurverhoging in 2024 te voorkomen haalden geen meerderheid in de Tweede Kamer. Zo stelde onder meer de SP een huurbevriezing voor en het afschaffen van de inkomensafhankelijke huurverhoging van €50,- of €100,-.

Deze week is het voor het laatst dat de Tweede Kamer in de huidige samenstelling besluiten neemt over wonen. Vrijdag 27 oktober start het verkiezingsreces in aanloop naar de verkiezingen. 

Deze voorstellen haalden geen meerderheid. Hieronder is te zien hoe partijen hierover gestemd hebben.

Stemverhouding Huurbevriezing

Voor: SP, GroenLinks, BIJ1, Volt, Fractie Den Haan, DENK, de PvdA, de PvdD en de PVV.
Tegen: Lid Gündoğan, D66, Lid Omtzigt, de ChristenUnie, de VVD, de SGP, het CDA, JA21, Groep Van Haga, FVD en BBB

Tochtkorting

Een voorstel van de PvdA om de huur van slecht geïsoleerde woningen te verlagen haalde wel een meerderheid. Eerder kreeg de zogenaamde ‘tochtkorting’ geen steun van het kabinet. Nu is er toch een meerderheid van de Kamer voor het uitwerken van deze huurkorting.

Stemverhouding Tochtkorting

Voor: SP, GroenLinks, BIJ1, Volt, DENK, Fractie Den Haan, de PvdA, de PvdD, Lid Omtzigt, de VVD en de PVV
Tegen: Lid Gündoğan, D66, de ChristenUnie, de SGP, het CDA, JA21, Groep Van Haga, FVD en BBB.

Van Haga wil woekerprijzen in stand houden

Verhuurder en Kamerlid Van Haga kwam met twee voorstellen om woekerprijzen in de vrije sector in stand te houden. Met de eerste motie stelde hij voor om particuliere verhuurders uit te zonderen van huurprijsregulering, terwijl het juist bedoeld is om woekerprijzen in de commerciële sector aan te pakken. JA21, Groep Van Haga, de PVV, FVD en BBB steunden deze motie.

Meer steun voor aanpakken hoge huurprijzen

Ga je verhuizen naar een zeer goed geïsoleerde huurwoning met zonnepanelen? Of wordt je huurwoning erg goed geïsoleerd en krijg je zonnepanelen? Dan kan het zijn dat de verhuurder een bedrag rekent voor de goede energieprestatie van je huis: de energieprestatievergoeding (EPV). Per 1 oktober zijn de regels voor EPV vernieuwd. 

In de nieuwe EPV-regels bepalen drie onderdelen samen hoe hoog de energieprestatievergoeding mag zijn:

• de kwaliteit van de isolatie,
• het bouwjaar van de woning, én
• de hoeveelheid opgewekte zonne-energie.

Bovendien krijgen huurders de garantie dat de zonnepanelen op de woning ook echt genoeg energie opwekken.

EPV alleen bij zeer goede isolatie én genoeg zonnestroom

Een verhuurder mag huurders een energieprestatievergoeding in rekening brengen als de woning zeer goed geïsoleerd is én genoeg elektriciteit zelf opwekt. De isolatie moet minstens voldoen aan de ‘standaard voor woningisolatie’. En er moeten genoeg zonnepanelen op de woning liggen om minstens alle stroom voor verwarming, warm water en het ventilatiesysteem op te wekken. Hoe beter de huurwoning is geïsoleerd en hoe meer elektra er wordt opgewekt, hoe hoger de EPV mag zijn. 

Oude tegenover nieuwe EPV-regels

Het aanscherpen van het woonbeleid in Nederland kan op veel steun van kiezers rekenen. Uit onderzoek van de Woonbond blijkt dat kiezers positief zijn over bijvoorbeeld het aan banden leggen van huurprijzen in de vrije sector, het bevriezen van de huurprijzen en een groot aandeel sociale huur bij nieuwbouw.

De steun blijkt zelfs groter dan bij politieke partijen zelf, die verdeeld zijn over de aanpak van de wooncrisis. Er valt dus iets te kiezen als het op wonen aankomt.  

Als de partijen de standpunten van hun eigen achterban zouden volgen, zou het volkshuisvestingsbeleid in Nederland ingrijpend veranderen. Het onderzoek toont aan dat kiezers standpunten innemen die lang niet altijd overeenkomen met de standpunten van hun voorkeurspartij. Bij het inzoomen op deze verschillen blijkt dat de politiek verdeeld is over zaken waar de achterbannen dat niet zijn.

Zo blijkt voor de regulering van de vrije huursector zeer grote steun onder kiezers. In totaal is 77% voor en slechts 12% tegen. Ook de kiezers die VVD of BBB overwegen zijn hier overwegend voor, terwijl deze partijen zich tegen de nieuwe Wet Betaalbare huur hebben uitgesproken. Nog onbekend is wat Nieuw Sociaal Contract (Omtzigt) hierover in het verkiezingsprogramma zal neerzetten, maar duidelijk is dat ruim 4/5e van zijn achterban voorstander is.

Bij nagenoeg alle kiezers van de diverse partijen is er brede steun voor een huurbevriezing in 2024. Maar liefst 70% is hier vóór en slechts 13% tegen. Ook Nederlanders die woonachtig zijn in een koopwoning zijn voorstander (61%). Een andere duidelijke conclusie is de steun voor een groter aandeel sociale huur bij nieuwbouwprojecten. 70% van de kiezers is hier voor en slechts 16% tegen. Ook hier valt op dat de steun heel breed verspreid is over alle politieke voorkeuren.

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november heeft de Woonbond een reeks aan stellingen voorgelegd aan een representatieve groep kiezers, bestaande uit bijna 1000 stemgerechtigde Nederlanders. Uit eerdere kiezersonderzoeken bleek al dat kiezers wonen het belangrijkste thema vinden voor de aankomende verkiezingen.